Οι έμφυλες διαστάσεις του αεραθλητισμού.

          Τα πρώτα σωματεία επιδίωκαν την σύσφιξη
σχέσεων μεταξύ των μελών τους, την ανάδειξη της αεροπορικής συνείδησης στο ευρύ
κοινό και παρείχαν ένα παρεμβατικό πεδίο δράσης στα αεροπορικά δρώμενα. Ωστόσο
επηρεάζονται σημαντικά από τα φαινόμενα που αφορούν τις πολιτικές και έμφυλες
διαστάσεις της εποχής σε όλα τα αθλήματα (Ζαϊμάκης, 2010).  Η κυρίαρχη κοινωνική αντίληψη για το φύλο
αναπαράγεται και στις αεροπορικές δραστηριότητες, εμφανίζοντας αντίστοιχα
κοινωνικά αποτελέσματα για τα ίδια τα υποκείμενα. Φαινόμενα αποκλεισμού για τις
γυναίκες και συλλογική ταυτότητα για τους άνδρες.

Ο έμφυλος
χαρακτήρας και τα φαινόμενα αποκλεισμού κυριαρχούν κατά των γυναικών αφού δεν
έχουν εύκολη πρόσβαση στις αεροπορικές δραστηριότητες. Κατά το πλείστον
συνόδευαν έναν άντρα διότι, εκτός των σωματικών απαιτήσεων που απαιτούντο, η
εναέρια ενασχόληση συνδύαζε εξίσου την άθληση, την δημιουργική απασχόληση κατά
τον ελεύθερο χρόνο, την επαγγελματική ενασχόληση με ικανοποιητικές οικονομικές
απολαβές και την επικινδυνότητα όχι μόνο λόγω τεχνικών αδυναμιών των εκάστοτε
πτητικών μηχανών, αλλά και επειδή μπορούσε ανά πάσα στιγμή να εξελιχθεί σε
επικίνδυνο[1] σπορ ή
πολεμική επιχείρηση.

              Επίσης ο Αλέξανδρος Αυδής το 1990
αφιέρωσε το 1^ο τεύχος του περιοδικού «Αεροπορικές Αλήθειες» στην Νίκη Περακάκη[2], την
ανεμοπόρο που «εφονεύθη ενώ εξεπαιδεύετο»
και στην κηδεία της τιμήθηκε από ανεμοπόρους που εκπαιδεύονταν μαζί της.                Σε δημοσιεύσεις της
εποχής αναφερόταν[3]
ότι:

[...].την
κηδείαν της Περακάκη, η οποία ήταν η μόνη ανεμοπόρος που εφονεύθη ενώ
εξεπαιδεύετο, ο Γλέζος εζήτησε και συμπεριελήφθη εις το τιμητικόν απόσπασμα που
συνώδευσε τον νεκρόν της και με ιδίαν πρωτοβουλίαν συνεκέντρωσεν όγκους ανθέων
διά την κηδείαν.[...]

              Για πρώτη φορά ξεχώρισε το
1943 η Σόνια-Σοφία Στεφανίδου[4] η οποία
ήταν η πρώτη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια.

              Αν και γίνονταν δειλά βήματα ενασχόλησης με τις
αεραθλητικές δραστηριότητες από γυναίκες, κυρίως σε αυτές με χαμηλή
επικινδυνότητα όπως ήταν η ανεμοπορία και ο αλεξιπτωτισμός, η παρουσία μιας
γυναίκας στο πιλοτήριο
αεροσκάφους ήταν για τους περισσότερους αδιανόητη. Ενδεικτικό ήταν ένα σχόλιο
την δεκαετία του 1960 από τον Άλφρεντ Φερμάατεν, πρώην διευθυντή σχολής πιλότων
στη Γερμανία, που έλεγε ότι «είναι
πιθανότερο να δούμε μια γυναίκα πρωταθλήτρια στην πυγμαχία βαρέων βαρών, παρά
μια γυναίκα πιλότο στην Lufthansa». Μέχρι και το 2002 οι γυναίκες
δεν έχουν σημαντική παρουσία σε θέματα αεροπορίας, καθώς αποκλείονταν από τα
πιλοτήρια των πολεμικών αεροσκαφών, ενώ οι περισσότερες γυναίκες στις
αεροπορικές δυνάμεις σήμερα βρίσκονται σε ελικόπτερα και ως πληρώματα
μεταφοράς.

              Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ένωσης
Πιλοτικών Αερογραμμών ΗΠΑ (ALPA), η οποία είναι η μεγαλύτερη ένωση
πιλότων και εκπροσωπεί 61.000 πιλότους, το ποσοστό των γυναικών-πιλότων ανέρχεται παγκοσμίως
σε μόλις 5%. Παρόμοια είναι και η ενημέρωση από την ΑΛ.Θ, η οποία διαπιστώνει
ότι μεταξύ των ασχολούμενων μελών της με αεραθλητικές δραστηριότητες μόνο το
10% περίπου είναι γυναίκες. 

Η Υποσμηναγός
Ιωάννα Χρυσαυγή[5]
θεωρείται η πρώτη Ελληνίδα χειριστής του μαχητικού αεροσκάφους Phantom F4, με δεύτερη στο σμήνος των ακροβατικών
(2018) να ακολουθεί η Ελληνίδα πιλότος και υπεύθυνη
οπλικών συστημάτων της Πολεμικής Αεροπορίας υποσμηναγός Αχιλλεία Γεωργακίλα.

---

[1] 
  Στην διάρκεια των πρώτων
πειραματικών εναέριων δραστηριοτήτων, λόγω του κίνδυνου σοβαρής σωματικής
βλάβης από πτώση στην διάρκεια μιας πτήσης αλλά και αποφυγή θανατηφόρου ατυχήματος,
τα αδέλφια Wilbur και Orville Wright, κατόπιν απαγόρευσης του πατέρα τους, δεν
πετούσαν ποτέ μαζί. Αυτό αποδεικνύεται και από τις πρώτες πτήσεις του ανθρώπου
με αεροπλάνο, καθώς η καλύτερη λήψη που έχει διασωθεί, είναι αυτή που ανακάλυψε
ο καθηγητής της Σχολής Ικάρων Κ. Λαγός και την εκτέλεσε ο Wilbur Wright, στην
Ιταλία το 1909, με συνεπιβάτη του έναν ιταλό αξιωματούχο κάμεραμαν, ο οποίος
προφανώς είχε άγνοια κινδύνου, να πέσει από ένα αεροπλάνο. Το συγκεκριμένο
βίντεο βρίσκεται στον σύνδεσμο: 

https://www.onalert.gr/kosmos/Spanio_ntokoy
mento.Kinhmatografiko_yliko_apo_tis_protes_pthseis_ton_adelfon_Rat/88855/

[2] 
Αυδής, Α. (1990, Ιανουάριος). 50 χρόνια ηρωική μορφή, Ανεμοπόρος Νίκη Περακάκη. Περιοδικό: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ Τεύχος 1. Αθήνα. Εκδόσεις: Αλέξανδρος Αυδής. Εκδότης: Αλέξανδρος Αυδής.

[3]   
Τί είν’ οι ήρωές μας; Μην είν’ ο Γλέζος; Μην είν’ ο Μπελογιάννης;; (2010).  Ανακτήθηκε 22 Απριλίου,  2019, από 
https://www.pare-dose.net/3602

[4]    Σόνια-Σοφία
Στεφανίδου (1907-1990), η πρώτη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια. Έδρασε ως πράκτορας,
μετά από αίτημα της, στις 08.04.1943 στον πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερό όπου
ζήτησε να καταταγεί σε μονάδα καταδρομών (commando). Εκπαιδεύτηκε στην συλλογή, αναφορά
και ασφάλεια πληροφοριών, στην χρήση ασυρμάτου, στην κρυπτογράφηση και στην
πτώση με αλεξίπτωτο με επίδοσή που χαρακτηρίστηκε: υψηλού επιπέδου. Τιμήθηκε
με πλήθος μεταλλίων, μεταξύ αυτών και το «Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας» και είναι
η ανώτατη τιμητική διάκριση που απονέμεται σε καιρό πολέμου. Τελευταία της
επιθυμία ήταν, να ταφεί, φορώντας τη στρατιωτική στολή και τα παράσημά της, τα
οποία σήμερα εκτίθενται στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών. Ανακτήθηκε 12 Μαΐου 2019,
από http://www.armynow.net/proti-ellinida-alexiptotistria-praktoras/#

[5]  
Ιωάννα Χρυσαυγή, η πρώτη Ελληνίδα χειριστής μαχητικού αεροσκάφους Phantom F4. Εκπαιδεύτηκε στην 120 Πτέρυγα Εκπαιδεύσεως Αέρος
– Π.Ε.Α. Καλαμάτας και συμμετείχε στην Ομάδα Αεροπορικών Επιδείξεων
Μεμονωμένου Αεροσκάφους Τ-6Α «Δαίδαλος»,
στη θέση του εκφωνητή,
περιγράφοντας στο κοινό που παρακολουθεί την επίδειξη της ακροβατικής ομάδας,
όλους τους ελιγμούς, που πραγματοποιεί ο πιλότος-χειριστής του αεροσκάφους. Παπαϊωάννου, Σ. (2014). H πρώτη Ελληνίδα χειριστής μαχητικού αεροσκάφους.
360 Μοίρες.  Αθήνα: Alpha TV. https://www.youtube.com/watch?time_continue=54&v=14jO9OQeteM