Kορνήλιος Καστοριάδης: Για τη βλακώδη επίκληση του «νέου» κάθε λίγο και λιγάκι
Έλληνας οικονομολόγος, ψυχαναλυτής, φιλόσοφος και από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα (11 Μαρτίου 1922-1997)
Στο έργο του συνένωσε την πολιτική, τη φιλοσοφία και την ψυχανάλυση. Αποκλήθηκε «φιλόσοφος της αυτονομίας», συγγραφέας του βιβλίου «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» και συνιδρυτής του περιοδικού «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα». Αρνείται την ύπαρξη οποιασδήποτε προδιαγεγραμμένης πορείας της κοινωνίας (ντετερμινισμού), καθώς αυτή είναι συνεχής δημιουργία που γεννιέται και νοηματοδοτείται μέσω του «Κοινωνικού Φαντασιακού» Ακολουθούν μερικά από τα κείμενα του.
- Ζούμε στην κοινωνία των λόμπι και των χόμπι. κεφ. «Η κρίση των Δυτικών Κοινωνιών», σελ. 24
- Ο κεντρικός λόγος της παιδείας σε μια δημοκρατική κοινωνία είναι αναμφισβήτητος. [...] Και δεν μιλώ για την παιδεία που παρέχει το «υπουργείο Παιδείας», ή εν πάση περιπτώσει όχι κυρίως γι αυτήν, ούτε για μια νιοστή «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», με τη οποία, υποτίθεται, θα προσεγγίζαμε περισσότερο τη δημοκρατία. Η παιδεία αρχίζει με τη γέννηση του ανθρώπου και τελειώνει με τον θάνατό του. Συντελείται παντού και πάντα. Οι τοίχοι της πόλης, τα βιβλία, τα θεάματα, τα γεγονότα εκπαιδεύουν τους πολίτες —σήμερα δε κατά κύριο λόγο «παρεκπαιδεύουν».
κεφ. «Η αποσάθρωση της Δύσης», σελ. 97
- Ανάμεσα στα δημιουργήματα της ανθρώπινης ιστορίας ένα είναι μοναδικά μοναδικό: το δημιούργημα που δίνει τη δυνατότητα στη συγκεκριμένη κοινωνία να αυτοαμφισβητείται.
κεφ. «Η άνοδος της ασημαντότητας», σελ. 136
- Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι μια δημοκρατία τέλεια, ολοκληρωμένη κ.λπ. μας πέφτει από τον ουρανό, είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορέσει να επιζήσει περισσότερο από μερικά χρόνια, αν δεν δημιουργήσει τα άτομα που της αντιστοιχούν και που είναι, πρώτα και πάνω απ' όλα, ικανά να την κάνουν να λειτουργήσει και να την αναπαραγάγουν. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική κοινωνία χωρίς δημοκρατική παιδεία.
κεφ. «Η δημοκρατία ως διαδικασία και ως καθεστώς», σελ. 276
- Η ιδέα πως ένα δημοκρατικό καθεστώς θα μπορούσε να παραλάβει από την ιστορία, ready made, δημοκρατικά άτομα που θα το έκαναν να λειτουργήσει, αποτελεί και αυτή πλάνη. Τέτοιου είδους άτομα μπορούν να διαπλαστούν μονάχα μέσα σε δημοκρατική παιδεία και μέσω αυτής. Η δημοκρατική παιδεία δεν φυτρώνει σαν φυτό παρά πρέπει ν' αποτελεί κεντρικό αντικείμενο της πολιτικής μέριμνας.
κεφ. «Η δημοκρατία ως διαδικασία και ως καθεστώς», σελ. 279.
Πέρασε σχεδόν ένας αιώνας και τίποτα δεν έχει αλλάξει! Τι κάνουμε;
Θα συνεχίσουμε τα ίδια και μάλλον τα χειρότερα;
Η Αημοκρατία και η Παιδεία είναι αλληλένδετες.
Η Δικτατορία και η Αμορφωσιά το ίδιο!