AYTO TO ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ;

Πολιτικό άσυλο

1.     Μπορεί οποιοσδήποτε ανεξάρτητα από τη χώρα καταγωγής να ζητήσει πολιτικό άσυλο;

Η Σύμβαση της Γενεύης δεν προβλέπει εξαιρέσεις και θεωρητικά μπορεί κάθε πρόσωπο ανεξαρτήτως της χώρας προέλευσής του να ζητήσει να αναγνωρισθεί ως πολιτικός πρόσφυγας . Οι  σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όμως, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί και στην Ελλάδα με τα Π.Δ. 90/2008 και 96/2008,  αποκλείουν τους πολίτες Ε.Ε. και αναγνωρίζουν αυτό το δικαίωμα μόνο στους υπηκόους τρίτων χωρών.

2.     Γιατί δεν το κάνουν όλοι;

Γιατί δεν πληρούν όλοι τις προϋποθέσεις για να αναγνωρισθούν ως πρόσφυγες. Για τους πρόσφυγες χρειάζεται να υπάρχει φόβος δίωξης στην χώρα τους λόγω φυλής, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων ή να ανήκει σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, που διώκεται. Επίσης διεθνής προστασία (π.χ. ανθρωπιστικό καθεστώς  και επικουρική προστασία σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία) παρέχεται υπό προϋποθέσεις και σε ανθρώπους, που έστω κι αν δεν μπορούν να αναγνωρισθούν ως πρόσφυγες, χρήζουν ειδικής προστασίας. Αντιθέτως το γεγονός ότι κάποιος έχει φύγει από την χώρα του π.χ. για εργασία σε άλλη χώρα, δεν του δίνει το δικαίωμα να αναγνωρισθεί ως πρόσφυγας. Εννοείται ότι έχει δικαίωμα  να υποβάλει σχετικό αίτημα και οι αρμόδιες αρχές έχουν υποχρέωση να το παραλάβουν, απλώς το αίτημα θα απορριφθεί, αν δεν αποδεικνύεται ότι ο αιτών πληρεί τις σχετικές προϋποθέσεις.

3.     Ο κίνδυνος είναι ότι σε «φακελώνουν» ;

Με την υποβολή της αίτησης υπάρχει και η υποχρέωση των αρμοδίων αρχών να καταγράψουν τα προσωπικά στοιχεία και τα δακτυλικά αποτυπώματα του αιτούντος άσυλο και καταχώριση αυτών στο ευρωπαϊκό σύστημα EURODAC.

4.     Υπάρχει ο κίνδυνος το άτομο που ζητά πολιτικό άσυλο να απελαθεί ή να κρατηθεί από την αστυνομία πριν να πάρει τη ροζ κάρτα;

Με την κατάθεση του αιτήματος πολιτικού ασύλου αναστέλλεται η εκτέλεση απόφασης απέλασης από την χώρα. Αντιθέτως για την κράτηση δεν υπάρχει ρητή πρόβλεψη και στην πράξη οι αιτούντες άσυλο μπορεί να κρατηθούν προσωρινά.

5.     Γιατί εάν σε πιάσουν να μπαίνεις παράνομα σε συλλαμβάνουν και σε πάνε σε κέντρο κράτησης αλλοδαπών και μετά σε απελαύνουν ενώ εάν πας μόνος σου στην αστυνομία δεν διατρέχεις αυτόν τον κίνδυνο;

Στα σημεία εισόδου οι αλλοδαποί συνήθως συλλαμβάνονται για παράνομη είσοδο με αποτέλεσμα να εκδίδεται απόφαση απέλασης και προσωρινής κράτησης για τον λόγο αυτό. Όπως ήδη προαναφέρθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένει κρατούμενος ο αλλοδαπός και μετά την υποβολή του αιτήματος ασύλου. Θεωρητικά η παράνομη παραμονή ενός αλλοδαπού στην χώρα μπορεί να αποτελέσει λόγο για την σύλληψή του και την κράτησή του. Όπως ήδη αναφέρθηκε η υποβολή αιτήματος ασύλου αναστέλει την εκτέλεση της απόφασης απέλασης, αν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση. Πάντως η κράτηση των αιτούντων άσυλο αλλοδαπών  έχει αποτελέσει αντικείμενο προσφάτων  αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο έχει κρίνει στις συγκεκριμένες υποθέσεις η κράτηση των αιτούντων άσυλο ήταν αντίθετη με την ΕΣΔΑ.

6.     Πόσο χρόνο πρέπει να περιμένει περίπου για τη ροζ κάρτα; Την παίρνουν όλοι;

Το σχετικό προεδρικό διάταγμα ορίζει τρεις (3) ημέρες για την χορήγηση του ειδικού δελτίου αιτήσαντος άσυλο αλλοδαπού (‘ροζ κάρτα’). Στην πράξη όμως ο χρόνος είναι μεγαλύτερος και κάποιες φορές δεν χορηγείται γιατί έχει ήδη εκδοθεί απορριπτική απόφαση για το αίτημα ασύλου. Επίσης στην διαδικασία στα σύνορα, που συνήθως οι αιτούντες είναι κρατούμενοι, μπορεί να μην χορηγηθεί το δελτίο μέχρι να κριθεί το αίτημα για παροχή ασύλου.

7.     Ο νόμος λέει ότι όσοι έχουν ροζ κάρτα μπορούν να έχουν δωρεάν πρόσβαση στο σύστημα Υγείας. Αυτό ισχύει και για νοσηλεία;

Κατ’αρχήν οι κάτοχοι του ειδικού δελτίου έχουν δικαίωμα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.

Πρόσβαση μεταναστών χωρίς έγγραφα στο δημόσιο σύστημα Υγείας

1.     Θεωρητικά οι έγκυες και τα παιδιά δικαιούνται δωρεάν υπηρεσίες. Στην πράξη όμως τους ζητούν να πληρώσουν. Εμείς (σαν Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης) μπορούμε να τους συμβουλεύουμε να εξέρχονται «λάθρα» από το Νοσοκομείο; Υπάρχει περίπτωση να τους αναζητήσουν για να πληρώσουν;

Δωρεάν υπηρεσίες υγείας δικαιούνται μόνο τα παιδιά (άρθρο 84 παρ. 1 Ν. 3386/2005). Για τους ενηλίκους υπάρχει πρόβλεψη για κατ’ εξαίρεση δωρεάν ιατροφαρμακευτική κάλυψη, εφόσον πρόκειται για επείγον περιστατικό. Ο τοκετός, λόγω του ότι κατά κανόνα είναι προγραμματισμένος, δεν θεωρείται επείγον περιστατικό και γι’ αυτό οι έγκυες τόσο προγεννητικά όσο και κατά τον τοκετό καλούνται να καταβάλουν τα έξοδα νοσηλείας.

Ωστόσο, στο άρθρο 24 παρ. 2 περ. δ Ν. 2101/92 (ΦΕΚ Α 192), με τον οποίο κυρώνεται η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, προβλέπεται ότι «τα συμβαλλόμενα κράτη επιδιώκουν να εξασφαλίσουν στις μητέρες κατάλληλη περίθαλψη πριν και μετά από τον τοκετό», χωρίς να γίνεται διάκριση ανάλογα με την εθνικότητα ή την αστική κατάσταση. Παρόμοιο είναι και το περιεχόμενο του άρθρου 12 παρ. 2 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την κατάργηση των διακρίσεων εναντίον των γυναικών, η οποία υπογράφηκε από την Ελλάδα στις 2.3.1982 και κυρώθηκε στις 7.6.1983 (Νόμος 1342/1983, ΦΕΚ Α 39). Σύμφωνα με αυτό τα κράτη μέρη θα πρέπει να εξασφαλίσουν στις γυναίκες τις κατάλληλες υπηρεσίες σε σχέση με την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και την περίοδο της λοχείας, και όπου είναι αναγκαίο χωρίς την καταβολή νοσηλίων, καθώς και την απαιτούμενη τροφή κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό.

Ενώ ο Έλληνας νομοθέτης επιδεικνύει αυξημένη ευαισθησία απέναντι στις μη νόμιμα διαμένουσες αλλοδαπές εγκύους αναφορικά με την απέλαση (άρθρο 79 ν. 3386/2005), δεν έχει λάβει τα απαιτούμενα μέτρα για την παροχή ιατροφαρμακευτικής κάλυψης σε αυτές, ούτε καν για το διάστημα κατά το οποίο δεν μπορούν να απελαθούν. Σχετικό έγγραφο προς το Υπουργείο Υγείας έχει απευθύνει ο Συνήγορος του Πολίτη, χωρίς να έχει λάβει απάντηση.

2.     Τι γίνεται στην περίπτωση που χρειάζεται μία επέμβαση; Μπορούμε να τη βαφτίσουμε επείγουσα προκειμένου να θεωρηθεί ότι καλύπτεται από το νόμο; Και πως γίνεται αυτό στην πράξη;

Ο όρος «έκτακτο περιστατικό» αποτελεί αόριστη νομική έννοια και η κρίση περί αυτού είναι τεχνική. Κατά συνέπεια, εμπίπτει στην αρμοδιότητα των επαγγελματιών υγείας να την ερμηνεύσουν και να αποφανθούν στην εκάστοτε περίπτωση. Σύμφωνα με εγκύκλιο, ως «έκτακτο» θεωρείται το αιφνίδιο περιστατικό που χρήζει άμεσης εισαγωγής και αποκατάστασης σε νοσοκομείο, προκειμένου να αποφευχθεί κίνδυνος ζωής ή να αντιμετωπιστεί σοβαρός για την υγεία κίνδυνος και να μην θιγεί η αξία και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Επίσης, η ερμηνεία του όρου του εκτάκτου περιστατικού πρέπει να είναι σύμφωνη με τον ποινικό νόμο και τους κανόνες ιατρικής δεοντολογίας, ώστε οι επαγγελματίες υγείας να μην κινδυνεύουν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για την παράβαση των σχετικών με την παροχή περίθαλψης υποχρεώσεών τους.

3.     Για αυτούς που πάσχουν από μεταδοτικά νοσήματα ισχύει η δωρεάν περίθαλψη. Τι γίνεται με αυτούς που έχουν καρκίνο και πρέπει να λάβουν πανάκριβες θεραπείες; Μέχρι στιγμής εμείς χρησιμοποιούμε «ανορθόδοξους» τρόπους; Υπάρχει κάτι;

Όσον αφορά στα μεταδοτικά νοσήματα ισχύει ο νόμος Κακλαμάνη Αρ. Φύλλου 256 2 Νοεμβρίου 2001 NOMOΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ. 2955 Άρθρο 11 παράγραφος Ε

 Ε. Σε αλλοδαπούς οικονομικούς μετανάστες που έχουν μολυνθεί από τη λοίμωξη HIV ή άλλα λοιμώδη νοσήματα, εφόσον χρήζουν θεραπευτικής αγωγής και δεν μπορεί στη χώρα προέλευσής τους ή και επιστροφής τους να χορηγηθεί αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή, χορηγείται δωρεάν νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Για το διάστημα που διαρκεί η θεραπευτική αγωγή, οι αλλοδαποί οικονομικοί μετανάστες δικαιούνται προσωρινής άδειας παραμονής και εργασίας. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας καθορίζονται οι προϋποθέσεις και ρυθμίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες για τηνεφαρμογή αυτής της διάταξης.

Όσον αφορά το θέμα των επεμβάσεων από όσο ξέρω, δεν υπάρχει κάποια πρόβλεψη γι’ αυτήν την κατηγορία αλλοδαπών ασθενών, οπότε αν οι υπήκοοι τρίτων χωρών δεν έχουν κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη, πρέπει να καταβάλουν τη δαπάνη για την περίθαλψή τους.

Βούλγαροι και Ρουμάνοι

1.     Στο Ρέθυμνο έχουμε πάρα πολλούς οι οποίοι είναι κατά κανόνα χωρίς χαρτιά. Τώρα που υποτίθεται ότι είναι στην Ευρωπαϊκή ένωση γιατί εξακολουθούν να είναι παράνομοι;

Θα πρέπει να εφοδιασθούν από το αρμόδιο Γραφείο Αλλοδαπών του Τμήματος Ασφαλείας του Αστυνομικού Τμήματος της περιοχής τους δελτίο διαμονής υπηκόου της Ε.Ε.